Το Σέλας είναι το φωτεινό φαντασμαγορικό ουράνιο φαινόμενο που συμβαίνει στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας και παρατηρείται κυρίως στις πολικές περιοχές.
Τα φωτεινά κύματα σχηματίζουν μια τεράστια κουρτίνα στον ουρανό, όπου κυριαρχεί το πράσινο ή το κόκκινο χρώμα. Αυτό το μαγευτικό φαινόμενο, που δίνει αχνό φως στις πολικές περιοχές, καλείται «πολικό σέλας», ή επικρατέστερα «βόρειο σέλας» (aurora borealis), επειδή παρατηρείται συχνότερα στο Βόρειο Πόλο ή “νότιο σέλας” (aurοra australis) για τον Νότιο Πόλο και παρουσιάζεται κυρίως σε ακατοίκητες περιοχές.
Αιτία για το φαινόμενο λένε ότι αποτελεί ο βομβαρδισμός των υψηλών στρωμάτων της γήινης ατμόσφαιρας από ηλεκτρόνια, που προέρχονται από ρεύματα φορτισμένων σωματίων από τον Ήλιο.
Αυτά τα ρεύματα, που καλούνται σήμερα ηλιακός άνεμος, είναι τόσο ισχυρά όσο και η εκάστοτε δραστηριότητα του Ήλιου.
Τα φορτισμένα σωμάτια εκτρέπονται από το μαγνητικό πεδίο της Γης έτσι ώστε τα ηλεκτρόνια να εγκλωβίζονται γύρω από τους μαγνητικούς πόλους.
Τα ηλεκτρόνια που διεισδύουν στα υψηλά στρώματα, διεγείρουν τα άτομα του οξυγόνου και του αζώτου που υπάρχουν σε εκείνα τα ύψη, τα οποία εκπέμπουν φωτόνια (με μήκος κύματος χαρακτηριστικό για κάθε αέριο) ώστε εμείς να παρακολουθούμε τα διάφορα χρώματα του σέλαος.
Οι οπαδοί της θεωρίας της Κούφιας Γης υποστηρίζουν ότι τόσο το Βόρειο όσο και το Νότιο σέλας, είναι το θαμπό φως του εσωτερικού ήλιου της Γης που έρχεται στην επιφάνεια από τα πολικά ανοίγματα.
Το θέμα της κοίλης Γης άρχισε να απασχολεί σοβαρά τους ερευνητές, μετά την ξεκάθαρη δήλωση του διάσημου αστρονόμου Έντμουντ Χάλεϋ, το 1692, ότι ο πλανήτης μας είναι κούφιος.
Ο Σερ Έντμουντ Χάλεϊ (που έδωσε το όνομά του στον γνωστό κομήτη) υποστήριζε ότι το Σέλας προκαλείται από μία φωτεινή ατμόσφαιρα που διαρρέει από μία κοιλότητα στο εσωτερικό της Γης.
Επίσης ο Ελβετός μαθηματικός Λέοναρντ Όιλερ (1707-1783), πίστευε ότι στο κέντρο της γης, υπήρχε ένας μικρός ήλιος, που έριχνε το ήπιο φως του σε ένα πολύ ανεπτυγμένο υπόγειο πολιτισμό.
Στις παρακάτω φωτογραφίες της NASA, το νότιο σέλας φαίνεται να πηγάζει από κάποιο άνοιγμα και να σπρώχνεται από τους ηλιακούς ανέμους προς ορισμένη κατεύθυνση.
Το σημείο όπου εμφανίζεται το φαινόμενο, βρίσκεται στην Ανταρκτική, σε μια περιοχή που χαρακτηρίζεται στους χάρτες ως “αζήτητο έδαφος», μεταξύ της Αμερικανικής βάσης McMurdo, και της Ρωσικής βάσης Vostok.
Στο σκοτεινό σημείο που σημειώνεται μέσα στον κόκκινο κύκλο, υπάρχει ένα άνοιγμα.
Σε αυτό το σημείο, η εικόνα δείχνει ότι το σέλας ξεχύνεται έξω από το συγκεκριμένο άνοιγμα.
Και πάλι, το σημείο προέλευσης του σέλαος είναι εμφανές.
Σ’ αυτή την εικόνα, η εκροή του σέλαος είναι πολύ πιο έντονη, και γίνεται εμφανές ότι οι ηλιακοί άνεμοι παρασύρουν το σέλας προς μία άλλη κατεύθυνση.
Η θεωρία αυτή, είχε αρκετούς υποστηρικτές ένας απ’ τους οποίους ήταν και ο Rodney Cluff (Ρόντνεϊ Κλαφ) ο οποίος εξηγεί:
«Το σέλας παράγεται αποκλειστικά από τα σωματίδια που εκπέμπει ο εσωτερικός ήλιος της γης και ο ηλιακός άνεμος στην πραγματικότητα, δεν μπορεί να εισέλθει στο μαγνητικό πεδίο της γης, αλλά εκτρέπεται γύρω από αυτό. Επίσης τα χρώματα του σέλαος προκαλούνται από έντονα στρώματα ενεργητικών ηλεκτρονίων που εκπέμπονται από την πολική περιοχή μέσα στην ατμόσφαιρα όπου αυτά συγκρούονται με σωματίδια μοριακού αζώτου, μοριακού οξυγόνου και ατομικού οξυγόνου. Το πιο συνηθισμένο χρώμα του σέλαος, το πρασινοκίτρινο, που εκπέμπεται από διεγερμένα άτομα οξυγόνου τα οποία συγκρούονται με ηλεκτρόνια χαμηλής ενέργειας. Το σκούρο κόκκινο χρώμα εκπέμπεται από μόρια οξυγόνου όταν αυτά συγκρούονται με ενεργητικά ηλεκτρόνια».
Η συγκεκριμένη άποψη ενδεχομένως να προκαλεί το γέλιο στους επιστήμονες οι οποίοι εύλογα ρωτούν:
«Αν ίσχυε κάτι τέτοιο γιατί το σέλας να μην εμφανίζεται συνεχώς αλλά κατά περιόδους; Μήπως το φως του εσωτερικού ήλιου δεν είναι συνεχόμενο;»
Φυσικά αυτό είναι από απίθανο έως αδύνατο!
Η απάντηση για το τι είναι το σέλας έχει δοθεί και δεν χρίζει αμφιβολίας.
Η κοίλη Γη και ο εσωτερικός ήλιος
Την εξήγηση αυτή θα προσπαθήσω να παρουσιάσω εδώ, όσο πιο συνοπτικά γίνεται και χωρίς να διεισδύσω στα επιστημονικά θέματα ώστε να γίνει κατανοητή από όλους.
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η ερμηνεία του φαινομένου παρουσίαζε δυσκολίες· ιδιαίτερα όσον αφορά στο σχηματισμό του. Μέχρι που το 1958 άρχισαν να δίνονται οι πρώτες ερμηνείες.
Η πρώτη λοιπόν μερική εξήγηση δόθηκε όταν παρατηρήθηκε συσχετισμός με την περιοδικότητα της ηλιακής δράσης.
Αποδείχτηκε δηλαδή ότι οι μεταβολές του ενδεκαετούς κύκλου συμπίπτουν με τις εμφανίσεις του φαινομένου.
Όταν αργότερα έγινε δυνατή η μελέτη του Ήλιου με τη βοήθεια του φασματοσκοπίου, διαπιστώθηκε ότι ένα πολικό σέλας εμφανίζεται πάντα μετά την πάροδο πολλών ωρών από μία ηλιακή έκρηξη. Η αιτία του φαινομένου λοιπόν αναζητήθηκε στην ηλιακή ακτινοβολία.
Το σέλας δημιουργείται συνήθως σε ύψος από 80 ως 400 km και οφείλεται σε φορτισμένα σωμάτια υψηλής κινητικής ενέργειας, κυρίως ηλεκτρόνια και πρωτόνια της γήινης μαγνητόσφαιρας τα οποία, ακολουθώντας τις δυναμικές γραμμές του μαγνητικού πεδίου της Γης, ιονίζουν με κρούσεις τα αέρια της ανώτερης ατμόσφαιρας.
Ακολουθεί η επανασύνδεση των ιόντων με ηλεκτρόνια και η εκπομπή φωτός, στο οποίο κυριαρχούν οι φασματικές γραμμές εκπομπής του οξυγόνου (πράσινο) και του αζώτου (κόκκινο), στοιχείων που είχαν ιονιστεί.
Οι εξάρσεις του φαινομένου παρατηρούνται συχνά, δύο περίπου ημέρες μετά από ισχυρές ηλιακές εκλάμψεις, οπότε η πυκνότητα και η ταχύτητα των σωματίων του ηλιακού ανέμου που φτάνουν στην περιοχή της Γης, αυξάνουν κατά πολύ την πίεση και διεγείρουν τη μαγνητόσφαιρα.
Το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα έντονο όταν το μαγνητικό πεδίο του ηλιακού ανέμου έχει συνιστώσα προς το νότο, ευνοώντας με αυτό τον τρόπο τη δημιουργία γεωμαγνητικών καταιγίδων και την εμφάνιση σέλαος.
Επειδή οι ηλιακές εκλάμψεις εκδηλώνονται στα κέντρα δράσης της επιφάνειας του Ήλιου, είναι φανερό ότι η συχνότητα της εμφάνισης του σέλαος, σχετίζεται με την 27-ήμερη περίοδο περιστροφής του Ήλιου, καθώς και με την 11-ετή περίοδο δράσης του.
Με άλλα λόγια, το Βόρειο και Νότιο Σέλας είναι σωματίδια του ηλιακού ανέμου (γαλαξιακές κοσμικές ακτίνες) που πέφτουν σαν φωτεινή καταιγίδα στους πόλους.
Παρέμεινε όμως το ερώτημα γιατί αυτά τα φωτεινά φαινόμενα εμφανίζονται μόνο στους πόλους και όχι ομοιόμορφα σε όλη τη γήινη επιφάνεια.
Το γήινο μαγνητικό πεδίο δεν καλύπτει ισομερώς όλη τη Γη. Παρουσιάζει τρύπα στους πόλους, ενώ καλύπτει ικανοποιητικά τον Ισημερινό. Άρα ο ηλιακός άνεμος δεν συναντάει μεγάλα εμπόδια στα ασθενή σημεία του μαγνητικού πεδίου της Γης κι έτσι εκεί, γίνεται ορατή η τριβή του νέφους των ιόντων με την ατμόσφαιρα.
Το πολικό σέλας δεν χαρακτηρίζει μόνο τη Γη. Όλοι οι πλανήτες που διαθέτουν μαγνητικό πεδίο και δέχονται βροχή από ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια παρουσιάζουν ανάλογα φαινόμενα – π.χ. ο Δίας, λόγω σωματιδίων που εκτοξεύονται από την Ιώ, ως αποτέλεσμα ηφαιστειακών εκρήξεων. Ομοίως ο Κρόνος, όπου μάλιστα καταγράφηκε και έκλυση υπεριώδους ακτινοβολίας κοντά στους πόλους.
Πηγές:
esperos
metafysiko
harekrsna
