Ο χρόνος δεν αποτελεί πραγματικότητα.
Ο χρόνος που γνωρίζουμε είναι αυτός που βλέπουμε στα ρολόγια μας (Άλμπερτ Αϊνστάιν)
Σύμφωνα με τη θεωρία του Block World, η εικόνα του σύμπαντος που προκύπτει είναι η εικόνα ενός “παγωμένου” κόσμου, τον οποίο ορισμένοι επιστήμονες αποκαλούν «μονολιθικό κόσμο» (“Block World” π.χ.: Dickson σ. 165–174). Σε ένα τέτοιο κόσμο, κάθε γεγονός που συνέβη ή που πρόκειται να συμβεί υπάρχει ήδη εκεί, βρίσκεται δηλαδή στο τετραδιάστατο χωροχρονικό συνεχές.
Τον 5ο αιώνα π.Χ., ο σοφιστής φιλόσοφος Αντιφών έγραψε στο έργο του «Περί αληθείας» ότι «Ο χρόνος δεν αποτελεί πραγματικότητα (υπόστασιν), αλλά μια έννοια (νόημα), ή μέτρο».
Ο Παρμενίδης (περίπου το 500 π.Χ.), ιδρυτής της Ελεατικής σχολής, προχώρησε ακόμη περισσότερο, υποστηρίζοντας ότι ο χρόνος, η κίνηση, και η αλλαγή είναι ψευδαισθήσεις. Η ιδέες του Παρμενίδη έγιναν ευρύτερα γνωστές από το μαθητή-του Ζήνωνα τον Ελεάτη (περίπου το 495 – 430 π.Χ.), που έθεσε τα περίφημα παράδοξά του σχετικά με το χρόνο.
Ο Πλάτων (περίπου το 427 – 347 π.Χ.) ήταν ο πρώτος που πρότεινε ότι αντιλαμβανόμαστε μόνο μια διαστρεβλωμένη εικόνα της πραγματικότητας, απλές “σκιές” αυτών που πραγματικά υπάρχουν στον κόσμο.
Ο Gottfried Wilhelm von Leibniz, (1646 – 1716) ήταν ο πρώτος φιλόσοφος μετά τους Έλληνες που πρότεινε ότι ο χρόνος δεν υπάρχει, ότι είναι μια ψευδαίσθηση της ανθρώπινης διάνοιας. Ο Leibniz πίστευε ότι ο χρόνος και ο χώρος δεν είναι πραγματικοί αλλά μέρη ενός εννοιολογικού συνόλου ταυτιζόμενος έτσι με τις απόψεις του αρχαίου Αντιφώντα. Ο Leibniz διατύπωσε την άποψη ότι ο νους δημιουργεί και δίνει υπόσταση στο χρόνο και στο χώρο. Παρόμοιες απόψεις είχε και ο Immanuel Kant (1724 – 1804).
Ο Gödel αναφέρεται σε ένα σχετικιστικά δυνατό σύμπαν, γνωστό πλέον ως το σύμπαν του Gödel, στο οποίο η γεωμετρία του κόσμου είναι τόσο ακραία που περιέχει ετεροχρονικά μονοπάτια αδιανόητα σε πιο οικεία σύμπαντα σαν το δικό μας.
Σε ένα τέτοιο σύμπαν του Gödel, αποδεικνύεται ότι υπάρχουν κλειστές χρονοειδείς καμπύλες τέτοιες ώστε αν ταξιδέψεις αρκετά γρήγορα, μπορείς, αν και κατευθυνόμενος προς το τοπικό σου μέλλον, να φτάσεις στο παρελθόν.
Αυτοί οι κλειστοί βρόχοι ή κυκλικά μονοπάτια έχουν ένα πιο οικείο όνομα: ταξίδι στο χρόνο. Αλλά εάν είναι δυνατό σε τέτοιους κόσμους, ισχυρίζεται ο Gödel, να επιστρέψει κάποιος στο παρελθόν-του, τότε αυτό που ήταν παρελθόν δεν παρήλθε ποτέ. Αλλά ένας χρόνος που ποτέ δεν παρέρχεται πραγματικά, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πραγματικός, διαισθητικός χρόνος.
Η πραγματικότητα του ταξιδιού στο χρόνο στο σύμπαν του Gödel σηματοδοτεί την εξωπραγματικότητα του χρόνου. Για τον Gödel ο χρόνος δεν υπάρχει· το ίδιο και για τον Αϊνστάιν, ο οποίος είχε παραδεχτεί με αφορμή το θάνατό ενός φίλου του, του Μπέσο:
«Ο Μπέσο έφυγε από αυτόν τον παράξενο κόσμο, λίγο πριν από μένα. Αλλά αυτό δε σημαίνει τίποτα. Άνθρωποι σαν κι εμάς, γνωρίζουμε ότι ο διαχωρισμός ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, είναι απλά και μόνο μια πεισματάρικη ψευδαίσθηση. Ο χρόνος που γνωρίζουμε είναι αυτός που βλέπουμε στα ρολόγια».
Ο John Ellis McTaggart έγραψε το “Η μη-πραγματικότητα του Χρόνου” (The Unreality of Time) το 1908 (δημοσιεύτηκε στο Mind: A Quarterly Review of Psychology and Philosophy 17 [1908]: 456–473), ενώ παρόμοιες ιδέες υιοθετούνται και από τον Palle Yourgrau, στο βιβλίο του “A World Without Time: The Forgotten Legacy of Gödel and Einstein” (2005).
